Tuy không được xếp vào nhóm nông sản chủ lực như gạo, cà phê hay thủy sản nhưng ngành hoa tươi và lá cây Việt Nam lại đang âm thầm ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ xuất khẩu nông nghiệp toàn cầu. Những con số tăng trưởng ấn tượng trong 5 tháng đầu năm 2025 cho thấy: đây là một "ngành kinh tế mềm" có tiềm năng tỷ đô nếu được đầu tư bài bản.
Xuất khẩu hoa và lá cây tăng mạnh đạt hơn 43 triệu USD trong 5 tháng
Theo số liệu Tổng cục Hải quan công bố, trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 5/2025: Kim ngạch xuất khẩu hoa tươi đạt gần 38 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2024. Lá cây – một mặt hàng trước đây ít được chú ý – cũng bất ngờ mang về 5,2 triệu USD, tăng hơn 36%. Một số sản phẩm tăng trưởng đột phá gồm:
- Hoa cúc: tăng trưởng 23,4%, chiếm tỷ trọng cao nhất trong nhóm hàng hoa xuất khẩu.
- Cẩm chướng, hồ điệp, cát tường: đều đặn tăng từ 6–11%.
- Lá nguyệt quế (dùng làm gia vị, trang trí món ăn): tăng vọt 142%.
- Lá chuối, lá tre: tăng trên 52%.
Thay đổi chiến lược: Từ nhập khẩu sang xuất khẩu, hoa Việt vươn ra thế giới
Cách đây chỉ 10 năm, phần lớn hoa cao cấp tiêu dùng tại Việt Nam còn phải nhập khẩu từ Hà Lan, Trung Quốc, Nhật Bản. Nhưng hiện nay, hoa Đà Lạt và một phần từ vùng Sa Pa, Măng Đen, Kon Tum đã chinh phục thành công các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Đài Loan, và một phần nhỏ tại châu Âu.
Một doanh nghiệp tại TP.HCM cho biết: “Mỗi tuần chúng tôi xuất đều đặn hơn 10.000 cành hoa sang Nhật Bản và Hàn Quốc. Các đơn hàng gối đầu không ngắt quãng, nhờ độ ổn định của sản phẩm và khả năng giao hàng đúng hẹn.”
Điểm mạnh của hoa Việt Nam:
- Độ bền cao, phù hợp với chuỗi cung ứng kéo dài.
- Cánh dày, màu sắc đẹp và ổn định.
- Sản phẩm đạt tiêu chuẩn GlobalG.A.P, VietG.A.P.
Tiềm năng trong nước: Mức tiêu thụ hoa bình quân còn thấp
Theo khảo sát của Hiệp hội Hoa Đà Lạt: Người Việt Nam chỉ chi trung bình 2–3 USD/người/năm cho hoa tươi, thấp hơn nhiều so với Thái Lan (6 USD), Trung Quốc (12 USD) hay Nhật Bản (36 USD). Tổng quy mô thị trường hoa tươi nội địa Việt Nam ước đạt hơn 1 tỷ USD/năm, với tăng trưởng bình quân 10–15%/năm (theo báo cáo của Nikkel Japan, 2024).
Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng là ba địa phương có mức tiêu thụ cao nhất, chiếm hơn 65% doanh số thị trường hoa nội địa.
Đà Lạt – Thủ phủ hoa và trung tâm logistics hoa cả nước Tỉnh Lâm Đồng hiện có: Hơn 8.400 ha trồng hoa, chiếm gần 65% diện tích hoa cả nước. Sản lượng đạt >3,3 tỷ cành/năm (2024), tăng trưởng 8% mỗi năm. Các doanh nghiệp lớn như Dalat Hasfarm, Langbiang Farm, Vạn Thành, Flora Việt Nam đã đầu tư mạnh vào nhà kính công nghệ cao, kho lạnh tự động, và xuất khẩu trực tiếp sang EU và Nhật Bản. Từ Đà Lạt, hệ thống logistics lạnh đưa hoa xuống TP.HCM trong vòng 6–8 giờ và đi các tỉnh thành lớn trong vòng 24–36 giờ.
Lá cây: Nhóm sản phẩm phụ nhưng nhiều tiềm năng
Việc xuất khẩu lá cây như lá nguyệt quế, lá tre, lá chuối, lá dong phục vụ nhu cầu ẩm thực, làm gói sinh học, cắm hoa nghệ thuật đang mở ra một thị trường tiềm năng mới.
Lá nguyệt quế được dùng phổ biến tại các nhà hàng Ấn Độ, Trung Đông, hiện đang có mặt ở hơn 25 quốc gia từ Việt Nam.
Lá chuối tươi từ Việt Nam được xuất sang Mỹ, Hàn Quốc, Singapore phục vụ cộng đồng kiều bào và chuỗi nhà hàng châu Á.
Đề xuất hợp tác và xây dựng trung tâm đấu giá hoa quốc tế tại Việt Nam
Cuối năm 2024, Thủ tướng Việt Nam đã tiếp đón đại diện KIFA (Trung tâm Thương mại và Đấu giá Hoa Quốc tế Côn Minh) – đơn vị có sản lượng giao dịch hoa lớn nhất châu Á, đứng thứ hai thế giới.
Ông Tào Vinh Căn – đại diện KIFA cho biết: “Việt Nam có khí hậu lý tưởng, đất đai phong phú và nguồn lao động trẻ. Nếu xây dựng được sàn đấu giá quốc tế tại Việt Nam, kết nối các nước Đông Nam Á và Đông Á, Việt Nam có thể trở thành trung tâm giao dịch hoa khu vực, giúp nâng giá trị ngành hoa lên gấp nhiều lần.”
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Tào Vinh Căn, Chủ tịch Công ty TNHH Trung tâm Thương mạivà Đấu giá Hoa Quốc tế Côn Minh. Ảnh: Nhật Bắc
Khuyến nghị chính sách: Để hoa Việt vươn xa
- Miễn thuế nhập khẩu giống bản quyền để đa dạng hóa nguồn gen hoa.
- Hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư kho lạnh, logistics chuyên biệt.
- Đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp công nghệ cao, đặc biệt là nhóm sản xuất hoa chất lượng xuất khẩu.
- Thúc đẩy phát triển chợ đấu giá hoa trong nước theo mô hình Hà Lan – Nhật Bản – Trung Quốc.
- Quy hoạch lại vùng trồng hoa chuyên canh tại Đà Lạt, Tây Nguyên, Sa Pa, tạo nền tảng phát triển dài hạn.
Kết luận:
Hoa tươi không chỉ là sản phẩm trang trí, mà đang trở thành một ngành hàng xuất khẩu có giá trị cao, tạo sinh kế bền vững cho hàng trăm nghìn nông dân. Nếu được định hướng và đầu tư đúng mức, ngành hoa Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mốc 500 triệu USD xuất khẩu trong 5 năm tới, và trở thành trung tâm thương mại hoa tươi của cả khu vực.
Nguồn: Trích 1 phần từ báo Vnexpress